Datakwaliteit en traceerbaarheid als fundament voor NIS2-compliance
De NIS2-richtlijn, de opvolger van de eerste NIS-richtlijn (Network and Information Security Directive, Wbni), vraagt van organisaties meer dan alleen technische maatregelen. Essentieel is dat bedrijven aantoonbaar grip hebben op hun data. Datakwaliteit en traceerbaarheid vormen hierbij de kern. Zonder betrouwbare en herleidbare informatie kunnen organisaties onmogelijk voldoen aan de verplichtingen uit de richtlijn of incidenten correct afhandelen.
De richtlijn maakt in de vorm van de Cyberbeveiligingswet (CBW) onderdeel uit van de Nederlandse wetgeving en wordt bewaakt door instanties zoals de Rijksoverheid, het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) en het Digital Trust Center (DTC). Bedrijven die onder de richtlijn vallen, moeten binnen 24 uur melden bij het NCSC wanneer een incident zich voordoet.
Wat betekent datakwaliteit in de praktijk?
Datakwaliteit gaat verder dan “juiste informatie”. Onder NIS2 betekent dit dat data:
- actueel, volledig en consistent is,
- bruikbaar is voor risicoanalyses van netwerk- en informatiesystemen,
- betrouwbaar is voor rapportages richting toezichthouders,
- en inzetbaar is om de digitale weerbaarheid van organisaties en de weerbaarheid van essentiële diensten in EU-lidstaten te versterken.
Wanneer datakwaliteit tekortschiet, lopen organisaties niet alleen kans op mogelijke financiële verliezen of boetes, maar ook op reputatieschade en verstoring van hun dienstverlening. Dit raakt direct de maatschappij en economie in toenemende mate, die door cyberdreigingen én de gevolgen van klimaatverandering al onder druk staan.
Traceerbaarheid: logging, audit trails en accountability
Traceerbaarheid betekent dat organisaties de volledige reis van hun data kunnen reconstrueren: van herkomst en toegang, tot wijziging en gebruik. Dit is noodzakelijk voor:
- het aantonen van naleving van de verplichtingen,
- het voldoen aan de meldplicht binnen 24 uur,
- en het opbouwen van een betrouwbaar audit trail.
Middelen hiervoor zijn o.a.:
- logging en monitoring van datastromen,
- metadata en data lineage om herkomst en transformaties vast te leggen,
- en geautomatiseerde audit trails die laten zien wie welke actie heeft uitgevoerd.
Dit stelt organisaties in staat om sneller te reageren op incidenten, afwijkingen te corrigeren en de cybersecurity bij bedrijven en organisaties naar een hoger niveau te brengen.
Sectorale impact en harmonisatie in Europa
De NIS2-richtlijn richt zich op sectoren die cruciaal zijn voor de samenleving: zorg, energie, transport, telecom en digitale infrastructuur. In totaal zijn er een aantal nieuwe sectoren toegevoegd die nu onder de cyberbeveiligingswet vallen. Door de richtlijn ontstaat meer Europese harmonisatie en een hoger niveau van cybersecurity bij bedrijven. Dit draagt bij aan de economische weerbaarheid van Europese lidstaten en versterkt het vermogen om de diensten in EU-lidstaten te verbeteren en te beschermen.
De NIS2-richtlijn gaat nadrukkelijk over de cyberbeveiliging en weerbaarheid van essentiële entiteiten. Het uiteindelijke doel is de digitale weerbaarheid van organisaties te verhogen en risico’s die netwerk- en informatiesystemen bedreigen effectief te beheersen.
Daarnaast benadrukt de richtlijn dat organisaties niet alleen verantwoordelijk zijn voor hun eigen systemen, maar ook voor de keten waarvan zij deel uitmaken. Dit betekent dat bedrijven moeten samenwerken met leveranciers en partners om gezamenlijke risico’s die netwerk- en informatiesystemen bedreigen te beperken. Het niveau van cybersecurity bij bedrijven moet hierdoor omhoog, zodat de weerbaarheid van essentiële diensten wordt gegarandeerd.
In de praktijk vraagt dit om strengere contractafspraken, continue monitoring en het opnemen van security-eisen in de hele leveringsketen. Door deze integrale benadering draagt de NIS2-richtlijn bij aan meer vertrouwen, zowel binnen nationale markten als op het gebied van nationale veiligheid en digitale weerbaarheid van organisaties in heel Europa.
De rol van systeemintegratie bij NIS2
Om datakwaliteit en traceerbaarheid structureel te borgen, zijn de volgende stappen cruciaal:
- Datagovernance: beleid en processen om data consistent en veilig te beheren.
- Metadata en lineage: inzicht in oorsprong, context en transformatie van data.
- Geautomatiseerde logging en monitoring: directe detectie van afwijkingen.
- Interne controles en audits: periodieke toetsing op effectiviteit en compliance.
Door dit op te nemen in een NIS2-implementatiestrategie kunnen organisaties aantoonbaar voldoen aan de verplichtingen uit de richtlijn en de wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen (Wbni).
Kort samengevat
De NIS2-richtlijn en de daaruit voortvloeiende Cyberbeveiligingswet vragen organisaties om hun processen en systemen naar een nieuw niveau te tillen. Het gaat om meer dan security alleen: het is een stap naar europese harmonisatie en een hoger niveau van cybersecurity in alle essentiële diensten in EU-lidstaten.
Datakwaliteit en traceerbaarheid zijn daarbij geen bijzaken, maar het fundament waarmee bedrijven kunnen voldoen aan de verplichtingen uit de directive, incidenten correct en binnen 24 uur moeten melden, en hun rol vervullen in de digitale weerbaarheid van organisaties en de economie in toenemende mate onder druk.
Veelgestelde vragen over NIS2
-
1. Wat is de meldplicht?
-
2. Welke sectoren vallen onder de NIS2-richtlijn?
-
3. Waarom legt de richtlijn nadruk op datakwaliteit?
-
4. Wat betekent dit voor mijn organisatie?
Advies nodig over datakwaliteit en traceerbaarheid?
Onze specialisten helpen je om grip te krijgen op dataflows en compliance-eisen binnen de NIS2-richtlijn. Vul het formulier in en ontdek hoe jouw organisatie NIS2-proof wordt.